Εμπιστοσύνη και προδοσία

Εμπιστοσύνη και προδοσία: Δύο σημαντικές έννοιες που καθορίζουν τις σχέσεις μας. Η πρώτη θέτει γερές βάσεις, η δεύτερη μπορεί να γκρεμίσει στη στιγμή τον συναισθηματικό μας κόσμο. Η ψυχολόγος Μαρία Μεραμβελιωτάκη – Simon εκφράζει μια ενδιαφέρουσα άποψη για το πώς μπορούμε να διαχειριστούμε τα συναισθήματά μας και στις δύο περιπτώσεις, μέσα από πέντε σκέψεις της επάνω στο θέμα (άκρως δυναμωτικές για την ψυχή):

1. Οι σχέσεις συνεπάγονται ρίσκο

«Η εμπιστοσύνη πάντα συνεπάγεται την τρωτότητα και το ρίσκο, γιατί τίποτα δε θα μετρούσε ως εμπιστοσύνη εάν δεν υπήρχε η πιθανότητα της προδοσίας». Robert C. Solomon

Η εμπιστοσύνη είναι ο πυρήνας όλων των ανθρώπινων σχέσεων. Όταν δεν έχουμε εμπιστοσύνη, είναι αδύνατο να επιτρέψουμε στον εαυτό μας να δεθεί, να δώσει και να ανοιχτεί στον άλλο. Κατ΄επέκταση είναι αδύνατον να αποκτήσουμε σχέσεις με βάθος και νόημα. Ίσως αυτός ο φόβος, ότι μπορεί μία μέρα να προδοθούμε, μας οδηγεί όχι μόνο σε δυσπιστία και δυσκολία στο να ανοιχτούμε, αλλά ταυτόχρονα μας αποτρέπει από το να δούμε την πραγματική φύση των σχέσεων, που χαρακτηρίζεται από το ρίσκο και την τρωτότητα.

2. Η έλλειψη εμπιστοσύνης αυξάνει το αίσθημα μοναξιάς

«Είναι αδύνατο να ζήσεις χωρίς εμπιστοσύνη: Αυτό θα σήμαινε να φυλακιστείς στο χειρότερο απ’ όλα τα κελιά, τον εαυτό σου». Graham Greene

Μιλώντας για ρίσκο, άραγε ποιο είναι μεγαλύτερο; Το ρίσκο να εμπιστευτείς κάποιον ή το ρίσκο να μην εμπιστεύεσαι κανέναν; Συχνά ακούω από ανθρώπους που έχουν αισθανθεί προδομένοι στις σχέσεις τους ότι θα είναι πολύ δύσκολο να ξαναεμπιστευτούν άλλους ανθρώπους. Ενώ αυτό είναι μια φυσική και κατανοητή άμυνά μας, ίσως να μην εξυπηρετεί απόλυτα την ευτυχία μας. Η δυσπιστία είναι ένας τοίχος που υψώνουμε προς τους άλλους και πίσω από αυτόν είναι πιθανό να νιώσουμε μόνοι και αποκλεισμένοι. Όμως, όπως ακριβώς όλοι κινδυνεύουμε από την προδοσία, έτσι και όλοι έχουμε δικαίωμα στην αγάπη και την εμπιστοσύνη. Η εμπιστοσύνη είναι δικαίωμά μας και καλό θα ήταν να το προστατεύσουμε και να μην αφήσουμε να μας το αφαιρέσουν!

3. Για να συγχωρέσεις, χρειάζεται προσπάθεια

«Το να συγχωρείς δε σημαίνει να ξεχνάς. Σημαίνει το να απελευθερώνεσαι από τον θυμό σου για τον άλλο. Η συγχώρεση δε δικαιολογεί τίποτα. Ίσως χρειαστεί να δηλώσεις την συγχώρεσή σου εκατό φορές την πρώτη μέρα και άλλες εκατό την δεύτερη, ίσως την τρίτη χρειαστείς λιγότερες, μέχρι μια μέρα να συνειδητοποιήσεις ότι έχεις συγχωρέσει ολοκληρωτικά». William P. Young

Όταν κάποιος προδίδει την εμπιστοσύνη μας, η συγχώρεση είναι από τα πιο δύσκολα πράγματα. Η συγχώρεση όμως δε σημαίνει ότι πρέπει να ξεχάσουμε και να προσποιούμαστε ότι τίποτα δεν έχει συμβεί. Αντίθετα, είναι κάτι που συνεπάγεται προσπάθεια, υπομονή και πολύ κουράγιο. Προϋποθέτει βέβαια και την ειλικρινή απόφαση του άλλου να αλλάξει και να προσπαθήσει να ξανακερδίσει την εμπιστοσύνη μας. Η επανοικοδόμηση της σχέσης μετά την συγχώρεση είναι μια διαδικασία σταδιακή. Είναι το πρώτο βήμα για μία δεύτερη ευκαιρία για όσους θέλουν να προσπαθήσουν.

4. Για να συγχωρεθείς, χρειάζεται προσπάθεια

«Μην καταστρέφεις μια συγγνώμη με δικαιολογίες». Kimberly Johnson

Εάν με οποιονδήποτε τρόπο έχεις προδώσει την εμπιστοσύνη κάποιου δικού σου ανθρώπου και επιθυμείς τη συγχώρεσή του, θα πρέπει πρώτα να αναγνωρίσεις ότι η πράξη σου πράγματι κλόνισε κάτι σημαντικό μέσα του. Πολλές φορές, ακόμα κι όταν ξέρουμε ότι έχουμε λάθος, τείνουμε να ζητάμε συγγνώμη, αλλά ταυτόχρονα προσπαθούμε να βρούμε επιχειρήματα για να δικαιολογήσουμε τον εαυτό μας. Όμως ο άνθρωπος που πληγώσαμε χρειάζεται να ξέρει πως υπάρχουν πραγματικά συναισθήματα μετάνοιας από την πλευρά μας, καθώς και η πρόθεση να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο δρούσαμε μέχρι τώρα, προκειμένου να μας συγχωρήσει. Με άλλα λόγια, για να συγχωρεθείς, θα πρέπει όχι μόνο να το ζητήσεις, αλλά και να προσπαθήσεις να δείξεις έμπρακτα ότι το εννοείς.

5. Κάποιες φορές ίσως χρειάζεσαι απλώς μια καινούργια αρχή

«Κανείς δεν μπορεί να γυρίσει πίσω και να κάνει μια καινούργια αρχή, όλοι όμως μπορούν να αρχίσουν σήμερα φτιάχνοντας ένα καινούργιο τέλος». Maria Robinson

Η προδοσία της εμπιστοσύνης μας, είτε συμβαίνει ηθελημένα είτε αθέλητα, είναι πάντα κάτι οδυνηρό. Πολλοί άνθρωποι βρίσκουν τη δύναμη να συγχωρήσουν και να συνεχίσουν. Κάποιοι άλλοι όμως ίσως νιώθουν ότι τα πράγματα έχουν φτάσει σε κομβικό σημείο, ότι η εμπιστοσύνη τους έχει προδοθεί επανειλημμένα και ανεπανόρθωτα. Εάν αισθάνεσαι έτσι, ίσως έχει έρθει η στιγμή να προχωρήσεις, να βάλεις τέλος στη σχέση που δημιούργησε την απογοήτευση και, αφού δώσεις τον απαραίτητο χρόνο στον εαυτό σου για να συνέλθει, να συνθέσεις ένα καινούργιο μέλλον. Στην αρχή μπορεί να δυσκολευτείς να εμπιστευτείς ξανά, αλλά μην ξεχνάς ότι μόνο έτσι δίνεις στον εαυτό σου μια ουσιαστική δεύτερη ευκαιρία για μία σχέση με νόημα.

Μαρία Μεραμβελιωτάκη – Simon