Η Ρητορεία των Δημαγωγών (Θουκυδίδη ιστορία). Όταν, μετά την κατάπνιξη της αποστασίας των Μυτιληναίων, η
αθηναϊκή εκκλησία του δήμου αποφάσισε τη θανάτωση όλων των ανδρών και το
πούλημα των γυναικόπαιδων στα σκλαβοπάζαρα, ήταν διάχυτη μέσα στην πόλη η
μεταμέλεια των Αθηναίων, αφού η ποινή δεν αφορούσε μόνο τους ενόχους, αλλά τη
συνολική καταστροφή του νησιού. Αυτό έδωσε την ευκαιρία στους Μυτιληναίους
πρέσβεις, την επόμενη μέρα, να ζητήσουν και να πετύχουν την επανεξέταση του
θέματος σε μια νέα λαϊκή συνέλευση.
Οι Αθηναίοι, στην πλειονότητα τους, ήθελαν να δώσουν μια
ευκαιρία επαναδιαπραγμάτευσης του ζητήματος, αφού αντιλαμβάνονταν ότι η ποινή
αυτή δεν μπορούσε να δικαιολογηθεί ούτε ως τιμωρία απέναντι στους αποστάτες,
ούτε ως παραδειγματισμός απέναντι σ’ οποιονδήποτε σχεδίαζε κάτι ανάλογο. Η
ολοκληρωτική εξόντωση των κατοίκων της Μυτιλήνης δεν ήταν παρά μια απόφαση
οργής που λειτουργούσε καταφανώς εκδικητικά, ως εκτονωτικός μηχανισμός του
ομαδικού θυμού, κι όχι νηφάλια, ως πολιτική απόφαση που χαράσσει τόσο τη
διπλωματική πορεία της πόλης, όσο και την διασφάλιση της αποφυγής παρόμοιων
αποστασιών στο μέλλον.
Η ωμότητα της επιβολής της ισχύος συνεπάγεται περισσότερο
την αλαζονεία παρά το σεβασμό ή τη συμπαράσταση των συμμάχων. Στη συνέλευση που
έγινε το λόγο πήραν πολλοί: