Οι πολιτισμοί μέχρι σήμερα δημιουργήθηκαν και διευθύνθηκαν
από μια μικρή πνευματική αριστοκρατία.
Ποτέ από τις μάζες
Η εξουσία των δημοσιογράφων μπορεί να πάει πολύ μακριά, στον
βαθμό που οι δημοσιογράφοι έχουν το χάρισμα του υπνωτιστή, τη γνώση των
αδυναμιών του κοινού: Ηδονοβλεψία, κουτσομπολιό, ξεδιαντροπιά, αδιακρισία,
φθόνο, μίσος, άγχος κ.τ.λ.
Η κινητοποίηση αντίθετα της γενναιοδωρίας και των καλών αισθημάτων (όταν αυτά είναι γνήσια) δεν «συμφέρει», γιατί δεν οδηγεί πολύ μακριά στην πολιτική· τα «καλά» αισθήματα δεν «οργανώνονται», γιατί απαιτούν ατομική στράτευση, υπευθυνότητα και αυτοθυσία, πράγματα όλα τα οποία φοβούνται ως δύσκολα οι άνθρωποι.
Η κινητοποίηση αντίθετα της γενναιοδωρίας και των καλών αισθημάτων (όταν αυτά είναι γνήσια) δεν «συμφέρει», γιατί δεν οδηγεί πολύ μακριά στην πολιτική· τα «καλά» αισθήματα δεν «οργανώνονται», γιατί απαιτούν ατομική στράτευση, υπευθυνότητα και αυτοθυσία, πράγματα όλα τα οποία φοβούνται ως δύσκολα οι άνθρωποι.
Αντίθετα, η αποκάλυψη των «κακών» αισθημάτων οργανώνεται
εύκολα, γιατί είναι το αποτέλεσμα της ψυχικής παλινδρόμησης της μάζας ή του
κοινού. Ετσι απελευθερώνεται η λανθάνουσα ορμή για καταστροφή· μπορεί κανείς
πάντα να καταγγείλει ή να συκοφαντήσει κάποιον δημοσίως, με αποτέλεσμα να γίνει
«δόλωμα» και αποδιοπομπαίος τράγος του κοινού, προκειμένου να συγκαλυφθούν
άλλα, πραγματικά κακώς κείμενα του ίδιου του κοινού.
Η συκοφαντία είναι το συμβολικό στοιχείο της υπόθεσης· όλη η
στρατηγική της εξουσίας και του μάρκετινγκ βασίζεται στη δυνατότητα εξαπάτησης
του κοινού, όχι με αφελή τρόπο (κουτοπόνηρο και χωριάτικο), αλλά με έμμεσο,
λεπτό και υπολογισμένο τρόπο, με τη συμμετοχή και τη συνενοχή του κοινού. Η
υποβολή του κοινού είναι τέχνη· η ικανότητα του να προσελκύεις την προσοχή του
μέσω «αποκαλύψεων», σκανδάλων, υπερβολών και επαναλήψεων.
Ιδιαίτερα το τελευταίο οδηγεί στη δημιουργία στερεοτύπων.
Παράδειγμα είναι τα στερεότυπα της σταλινικής «ξύλινης γλώσσας», έτσι όπως παράγονται
στα στείρα και ανιαρά άρθρα των σταλινικών εντύπων. Παρ’ όλη την ανία που
προκαλούν, οι οπαδοί τα διαβάζουν με θρησκευτική ευλάβεια· αυτό εξηγεί το
αίνιγμα, γιατί στα άρθρα αυτά επαναλαμβάνονται για πολλοστή φορά εκείνα τα
δόγματα, τα οποία δίνουν τροφή στην πίστη των οπαδών, τους αποκοιμίζουν
διανοητικά και τους παρέχουν ψυχολογική ασφάλεια.
Όταν η επανάληψη των στερεοτύπων, μαζί με τη συνενοχή του
κοινού (δηλαδή την εκμετάλλευση του άγχους και του υπάρχοντος αισθήματος ενοχής
των ανθρώπων) και την αποπληροφόρησή του γίνει επίσημο εργαλείο κυριαρχίας
στους ανθρώπους, τότε έχουμε την «πλύση εγκεφάλου».
«Η ψυχοπαθολογία του πολιτικού» («Η διαδικασία της
ταύτισης»), Θάνος Λίποβατς
Διάβασε την συνέχεια στο TERRA PAPERS
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου