Ο καθένας πιστεύει πως ο ηγέτης πρέπει ως προσωπικότητα να κοσμείται μόνο με θετικά χαρακτηριστικά. Όμως δεν μπορεί να έχει μόνο καλά, όχι μόνο επειδή είναι κι αυτός άνθρωπος, αλλά κι επειδή δεν μπορεί να σταθεί ως ηγέτης μόνο με θετικά στοιχεία στο χαρακτήρα του. Υπάρχουν αρετές που αν τις ακολουθήσει, πέφτει στον λάκκο, κι ελαττώματα πάνω στα οποία μπορεί να βασίσει την ευτυχία την δική του και των υπηκόων του. Το να συμπεριφέρεται με τέτοιο τρόπο ώστε να τον νομίσουν για γενναιόδωρο, είναι πολύ βλαβερό για αυτόν. Αν μπορεί και είναι γενναιόδωρος, αρπάζοντας από τρίτους, τότε μπορεί να είναι όσο γενναιόδωρος θέλει.
Ο πόλεμος είναι μια πολύ σημαντική διαδικασία για την άσκηση της διακυβέρνησης, επομένως ο σωστός ηγέτης πρέπει να γνωρίζει πώς να τον διαχειριστεί.
Στην ειρήνη λεηλατούν τον ηγέτη οι μισθοφόροι του, ενώ στον πόλεμο οι εχθροί του.
Ο πόλεμος αρχίζει όταν θέλει κάποιος, αλλά δεν τελειώνει όταν θέλει. Επίσης, επισημαίνει πως οι άνθρωποι έχουν το ελάττωμα, όταν έχει νηνεμία να νομίζουν ότι δεν θα έρθει ποτέ καταιγίδα και δεν προετοιμάζονται.
Η στάση του ηγεμόνα απέναντι στους αντιπάλους του πρέπει να είναι ρεαλιστική και μακρόπνοη.
Ενας ηγεμόνας πρέπει να παίρνει με το μέρος του τους αντιπάλους του ή να τους εκμηδενίζει. Δεν πρέπει ποτέ να αφήνει κανείς να συνεχίζεται μια ανωμαλία για να αποφύγει έναν πόλεμο, γιατί δεν τον αποφεύγει, αλλά μόνο αλλάζουν οι συνθήκες προς όφελος των αντιπάλων του.
Έναν ηγέτη πρέπει να τον φοβούνται και να τον αγαπούν. Αν δεν γίνεται και τα δύο, τότε καλύτερα μόνο να τον φοβούνται.
Ποτέ δεν πρέπει να στηρίζεται κανένας άνθρωπος, και πολύ περισσότερο ένας ηγεμόνας, σε λόγια αγάπης. Οι άνθρωποι είναι αχάριστοι, ευμετάβλητοι, ψεύτες, υποκριτές, φυγάδες μπροστά στον κίνδυνο, άπληστοι για το κέρδος. Βλάπτουν ευκολότερα κάποιον που τους είναι αγαπητός, από κάποιον που τους προκαλεί τον φόβο. Οι άνθρωποι αγαπούν αν οι ίδιοι το θέλουν, αλλά φοβούνται αν το θέλει ο ηγέτης τους.
Ο ηγεμόνας αν δεν μπορεί να κερδίσει την αγάπη των εξουσιαζομένων, πρέπει να προκαλέσει το φόβο, αλλά με τρόπο που να αποφύγει το μίσος. Ένας ηγεμόνας μπορεί πάντοτε να εμπνέει φόβο και να αποφεύγει το μίσος, αν δεν αγγίζει την ιδιοκτησία των υπηκόων και των πολιτών καθώς και τις γυναίκες τους.
Η συνταγή να αλλάζει ο ηγέτης τις αποφάσεις του ανάλογα με το συμφέρον του δεν είναι ανήθικη, γιατί και οι άνθρωποι δεν είναι ηθικοί. Πρέπει πάντα να καλύπτει τις εκάστοτε προθέσεις του. Θα πρέπει να φαίνεται πονόψυχος, καλός φίλος, γλυκομίλητος, ακέραιος, ευλαβής, και όντως να είναι, όμως μέσα του να είναι έτσι φτιαγμένος που μόλις η τύχη και οι άνεμοι φέρουν τα πράγματα έτσι ώστε να χρειαστεί να μην είναι πια, να μπορεί και να ξέρει να αλλάζει στο αντίθετο. Μια αλλαγή αφήνει την πόρτα ανοιχτή για να μπουν κι άλλες.
Ο Μακιαβέλι αρνείται ότι το να ζει κανείς ενάρετα αναγκαστικά οδηγεί στην ευτυχία. Επίσης βλέπει την δυστυχία ως μία από τις κακίες που επιτρέπει σε έναν ηγεμόνα να ακουστεί ο λόγος του, να διοικήσει. Δεδομένου ότι η αγάπη και ο φόβος έχουν την ίδια ρίζα, ο καθένας είναι υποχρεωμένος να επιλέξει τι θέλει ανάλογα με την περίπτωση. Ο Μακιαβέλι συμβουλεύει ότι η μεγαλύτερη ασφάλεια είναι να φοβούνται οι άνθρωποι τον ηγέτη τους παρά να τον αγαπούν.
Ο Ηγεμόνας εμφανίζεται ως το απόλυτο εγκώμιο στον Καίσαρα Βοργία και το πρότυπο του ηγεμόνα που ενσαρκώνει. Ο Μακιαβέλι γράφει : «επισκοπώντας τις πράξεις του Δούκα, δε βρίσκω τίποτε που να μπορώ να τον μεμφθώ, αντιθέτως αισθάνομαι υποχρεωμένος να τον προβάλλω ως παράδειγμα προς μίμηση σε όλους όσοι ανέβηκαν στην εξουσία χάρη στην τύχη και στα όπλα των άλλων». Με αυτόν ως παράδειγμα, υποδεικνύει την κυρίαρχη θέση του ηγεμόνα μέσα στην πολιτεία.
Ό,τι είναι ο Θεός για την φύση στην θεολογία, είναι στο Μακιαβέλι ο ηγεμών για την πολιτεία. Βασική τέχνη του πολιτικού ηγεμόνα είναι αυτή του αρχηγού του στρατού, της στρατηγικής και της πειθαρχίας, της οργάνωσης και της εκπαίδευσης του στρατεύματος. Ο πόλεμος είναι μια προοπτική στην οποία πρέπει να θεμελιώνεται το κράτος. Ένας ηγεμόνας δεν πρέπει να έχει άλλη φροντίδα εκτός από το να ασχολείται με τον πόλεμο, την οργάνωση και την διεύθυνσή του, καθώς αυτό είναι το πιο σημαντικό καθήκον που προσδοκά κανείς από κάποιον που κυβερνάει.
Ο ηγεμόνας πρέπει να διαβάζει την ιστορία και σε αυτήν να μελετά τις πράξεις των εξαίρετων ανδρών. Ο Μακιαβέλι ήθελε να παρουσιάσει έναν ηγεμόνα στον ιταλικό λαό ικανό μεν, αλλά σκληρό και αμείλικτο, που να κρατάει γερά τα ηνία της διακυβέρνησης, προκειμένου να ενοποιήσει την Ιταλία και να την καθιερώσει ως ενιαίο κράτος. Ο συγγραφέας αναφέρει ότι όταν ένας ηγέτης είναι ικανός και χαίρει της εκτιμήσεως των διοικουμένων του, πρέπει να φροντίζει να το πληροφορηθούν όλοι οι εχθροί του, επειδή τότε κανείς δεν θα τολμήσει να σκεφτεί να του κάνει κακό, αφού θα ξέρει πως αν του επιτεθεί, θα ατυχήσει. Αντίθετα, αναφέρει ότι οι ηγέτες της εκκλησίας ούτε στην αξιοσύνη στηρίζονται ούτε στην αγάπη ή την αλήθεια, αλλά σε προαιώνιους θεσμούς, οι οποίοι είναι τόσο ισχυροί και τέτοιας φύσης, που κρατούν τους ηγέτες και την εξουσία τους ακλόνητους, με οποιοδήποτε τρόπο κι αν αυτοί ασκούν την εξουσία.
Ο κυριότερος τρόπος προστασίας του ηγέτη απέναντι σε κάποιον συνωμότη είναι η αγάπη των πολλών. Ο συγγραφέας αναφέρει πως επιβάλλεται ό,τι από τα καθήκοντα του μπορεί να γίνει δυσάρεστο να το αναθέτει σε άλλους, ενώ ό,τι μπορεί να του προσδώσει γόητρο και αναγνώριση, να το κρατά για τον εαυτό του. Όταν η τύχη θέλει να πετύχεις, σου στέλνει εχθρούς και σε βοηθά να τους νικήσεις. Πρέπει να μηχανεύεσαι τρόπους ώστε με την κάθε σου πράξη να αποδεικνύεις τη φήμη του ευφυούς και σπουδαίου ανθρώπου. Επίσης, τονίζει πως αν βλέπεις τον συνεργάτη σου να σκέφτεται περισσότερο τον εαυτό του από τα δικά σου συμφέροντα, να ξέρεις πως δεν μπορείς να τον εμπιστεύεσαι.
Οι καλές συμβουλές από όπου και αν προέρχονται, οφείλονται στην ικανότητα του ηγεμόνα και ποτέ η ικανότητά του δεν οφείλεται στις καλές συμβουλές. Ένας κακός ηγέτης δεν είναι σε θέση να αντιλαμβάνεται τις καλές συμβουλές των συνεργατών του. Η τύχη ορίζει τις μισές μας πράξεις, αλλά αφήνει σε μας να κανονίσουμε τις άλλες μισές. Πρέπει να ξέρει πότε να δρα ως θηρίο και πότε ως άνθρωπος.
Ο ηγεμόνας του Μακιαβέλι είναι πολυπρόσωπος, ενεργεί αντίθετα με την συμπόνια, με την ανθρωπιά, την θρησκεία, με σκοπό να διατηρήσει την εξουσία του. Να παραμένει σταθερός σε αυτό που θεωρεί σωστό, όταν μπορεί, αλλά να ξέρει και πώς να κάνει το άδικο όταν είναι ανάγκη. Χρησιμοποιεί ως βασικό θεμέλιο των κρατών τους καλούς νόμους και τον καλό στρατό και εναντιώνεται στο μισθοφορικό μοντέλο στρατολόγησης. Αναφέρει ότι δύο τρόποι υπάρχουν για να κυβερνάει κανείς: με τους νόμους και με την βία.
Η σκληρότητα λειτουργεί καταλυτικά στην κοινωνική συνοχή και στην πειθαρχία του όχλου και του στρατεύματος καθώς υπάρχει ο κίνδυνος να φανεί αναποφάσιστος τόσο στον πόλεμο, όσο και στην πολιτική. Πρέπει να αποφασίζει άμεσα με σύνεση, αυστηρότητα, προνοητικότητα, ώστε να διατηρήσει την εξουσία του, περιορίζοντας τις πιθανότητες μιας ενδεχόμενης αμφισβήτησής του και για να αποφύγει αναταραχές που οφείλονται στην απληστία, το ψέμα, την αχαριστία και την υποκρισία των ανθρώπων. Θεωρεί ότι η εκκλησία δεν αντιπροσώπευε την ηθική και αποσυνδέεται από την εκκλησία και την ηθική της. Ο ηγέτης όχι μόνο δεν πρέπει να είναι ηθικός, αλλά αν είναι ηθικός, σύντομα θα πάψει να είναι ηγέτης.
Ο επιτυχημένος ηγεμόνας καθοδηγείται όχι από το θρησκευτικό δόγμα ή από τα ηθικά παραγγέλματα, αλλά από την αυστηρά ωφελιμιστική επιλογή των μέσων που είναι κατάλληλα για τους σκοπούς του. Μπορεί να χειραγωγεί τους νόμους που διέπουν την πολιτική συμπεριφορά και να διαμορφώνει την πορεία των γεγονότων σύμφωνα με τα σχέδιά του. Εντυπωσιάζεται από τις νέες ηγεμονίες που δημιουργήθηκαν με βία και γοητεύεται από τους αρχηγούς των στρατευμάτων.
Ο Ηγεμόνας είναι πάντοτε επίκαιρος επειδή έχει βασιστεί στην ανθρώπινη φύση, που ποτέ δεν θα αλλάξει. Είναι ένα μάθημα ωμής πολιτικής πραγματικότητας. Δεν περιγράφει έναν κόσμο που του αρέσει, αλλά τον κόσμο όπως ΕΙΝΑΙ. Εκφράζει την πικρία του για τον κόσμο στον οποίο ζει. Η ιστορία επιβεβαιώνει τον Μακιαβέλι και τις αρχές του. Μέσω της σκληρότητας και της ψυχρής λογικής έχει επιτευχθεί ειρήνη, μέσω βίας κι έτσι συνεχίζουμε να υπάρχουμε επάνω στον πλανήτη.
Αλλωστε όπως είπε και ο Μέγιστος των Φιλοσόφων ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ ... «Πόλεμος πάντων μεν πατήρ εστί, πάντων δε βασιλεύς. Και τους μεν θεούς έδειξε, τους δε ανθρώπους, τους μεν δούλους εποίησε, τους δε ελευθέρους.»
Απλά και κατανοητά θέματα για ηγεμόνες κάθε είδους, κι όχι, για το ανθρώπινο ζώο του γλοιώδους «αγάπη και φως»
@Ηω Αναγνώστου / αναζήτησε το βιβλίο του Νικολό Μακιαβέλι "Ο ΗΓΕΜΩΝ" και μελέτησε το για να μην πιάνεσαι κοροϊδάρα από τους λακέδες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου