Ελέγχοντας το θυμό

Ο θυμός σαν συναίσθημα μοιάζει πολύ με τον πόνο και την κατάθλιψη και πολλές φορές είναι δύσκολο ν’ αναγνωρίσει κανείς πού ξεκινά το ένα και τελειώνει το άλλο. Ο ψυχικός πόνος έχει και σωματικές αλλά και συναισθηματικές προεκτάσεις. Τα συναισθήματα παίζουν μεγάλο ρόλο όσον αφορά τον πόνο και συχνά ο πόνος σχετίζεται στενά με την κατάθλιψη. Όπως είναι γνωστό άλλωστε, ο ψυχικός πόνος τρέφει το θυμό και ο θυμός τροφοδοτεί την κατάθλιψη.

Μπορεί ο θυμός κάποιες φορές να μας κάνει να νιώθουμε καλά, μα αυτό είναι μόνο προσωρινό. Μπορεί να είναι κινητοποιητική δύναμη που μας ωθεί να δράσουμε, αλλά υπάρχουν καλές και κακές πράξεις και είναι καλό να τις ξεχωρίζουμε.

Ο θυμός δεν είναι συνήθως κάτι απλό. Το νιώθει κανείς στο στήθος του ή το κεφάλι του. Το νιώθει να διαπερνά όλο του το σώμα. Αλλά μπορεί να είναι και “εσωστρεφές” συναίσθημα. Μπορεί να δίνει σε κάποιον την αίσθηση του σκοπού, αλλά μόνο βραχυπρόθεσμα. Μπορεί να φαίνεται αρχικά ότι είναι κινητοποιητικός, αλλά καταναλώνει πολλή από την ενέργειά μας και δημιουργεί ένα φαύλο κύκλο οργής και ηττοπάθειας.

 Όταν κανείς νιώθει θυμό, αυτό του δημιουργεί μια παρόρμηση να μεταδώσει τον ψυχικό πόνο σε άλλους. Μπορεί κανείς όμως να νιώσει και αυτολύπηση και να μην βρίσκει άλλη διέξοδο από την αυτοτιμωρία. Σε κάθε περίπτωση, δε βοηθάει στο να απολαμβάνουμε τη ζωή μας.

Το πρώτο βήμα είναι ν’ αναγνωρίζει κανείς αυτό το συναίσθημα. Πολλές φορές η έκφραση του θυμού σχετίζεται με προκαταλήψεις και γι’ αυτό είναι δύσκολο να εντοπιστεί. Άλλες φορές παρερμηνεύεται ως φυσική ενόχληση ή σαν κάτι ρευστό και απροσδιόριστο. Τότε είναι που πρέπει κανείς να αναγνωρίσει αυτό που του συμβαίνει.

Ο θυμός μας είναι ένα σημάδι. Σημάδι ότι κάτι δεν πρέπει να το καταπιέσουμε ή να το αποφύγουμε, αλλά πρέπει ν’ ακούσουμε μία εσωτερική απειλή που μας συμβαίνει.

Υπάρχει λοιπόν ένας λόγος που το νιώθουμε. Μπορεί ν’ αναζητούμε ολοκλήρωση, βελτίωση, αποδοχή. Για να κατανοήσουμε το σκοπό αυτού του συναισθήματος, αυτό που βοηθάει είναι η ενδοσκόπηση.

Έχει νόημα ν’ ασχοληθούμε και με την πηγή του θυμού που νιώθουμε. Αν θέλουμε για παράδειγμα να διορθώσουμε μια αδικία που μας συνέβη, καλό είναι να ασχοληθούμε με την αποδοχή της κατάστασης και να παραιτηθούμε από την εμμονή ν’ αποκαταστήσουμε το δίκαιο.

Άλλες φορές ο θυμός είναι αποτέλεσμα παράλογων πεποιθήσεων ή προσδοκιών από διάφορες καταστάσεις, όπως για παράδειγμα ότι η ζωή πρέπει να είναι δίκαιη. Το τελευταίο μπορεί να οδηγήσει στο να γίνει κανείς δέκτης άδικων συμπεριφορών και να ματαιωθεί. Συχνά αυτή η ματαίωση οδηγεί σε καταθλιπτικά συναισθήματα.

Τη στιγμή που κάποιος θα αποδεχτεί ότι η ζωή μπορεί να γίνει και άδικη, μπορεί να οδηγηθεί στην επιδίωξη θετικών στόχων. Μπορεί να δουλέψει με εποικοδομητικό τρόπο ενάντια στην αδικία, μεταμορφώνοντας έτσι το θυμό του σε πάθος. Ή μπορεί να συνεχίσει να κυνηγά την ολοκλήρωση, παρά την αδικία που υπάρχει.

Εύη Μεσσαριτάκη