Στη ματιά της Εξέλιξης κανείς δεν είναι τέλειος

Ακόμα κι αν πρόκειται για βακτήρια που πολλαπλασιάζονται για χρόνια μέσα σε ένα δοχείο εργαστηρίου, η εξέλιξη δεν φτάνει ποτέ στην τελειότητα - πάντα υπάρχει χώρος για μικρές βελτιώσεις, επιβεβαιώνει ένα μοναδικό πείραμα που διαρκεί εδώ και τρεις δεκαετίες.

Από το 1988 ως σήμερα, ο εξελικτικός βιολόγος Ρίτσαρντ Λένσκι του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν καλλιεργεί το ίδιο στέλεχος του κολοβακτηρίου Escherichia coli μέσα σε 12 φλασκιά με θρεπτικό υλικό, τα οποία διατηρούνται σε όσο γίνεται πιο σταθερές συνθήκες.

Μέχρι σήμερα, ο Λένσκι έχει συλλέξει γύρω στις 50.000 γενιές του βακτηρίου. Κάθε περίπου 500 γενιές, συλλέγει δείγματα των καλλιεργειών και τα καταψύχει, δημιουργώντας έτσι κατεψυγμένα «απολιθώματα» για τη σύγκριση των παλιών και των νεότερων γενεών.

Και οι συγκρίσεις αποκαλύπτουν ότι, ακόμα και έπειτα από 50.000 γενιές, τα μικρόβια συνεχίζουν να εξελίσσονται και να προσαρμόζονται ακόμα καλύτερα στο περιβάλλον τους, αναφέρει ο Λένσκι στο περιοδικό Science.

O ερευνητής πίστευε αρχικά ότι έπειτα από 10.000 γενιές το βακτήριο θα είχε φτάσει κάποιο ανώτατο όριο ως προς την αναπαραγωγική του επιτυχία. Με άλλα λόγια, πίστευε ότι από ένα όριο και πέρα δεν υπάρχουν περιθώρια εξελικτικής βελτίωσης.

Για να ελέγξει αυτή την υπόθεση, ο Λέσκι ξεπάγωσε δείγματα από διάφορες γενιές και τα άφησε να αναπτυχθούν σε πανομοιότυπες συνθήκες. Το τεστ έδειξε ότι οι νεότερες γενιές είναι πάντα καλύτερα προσαρμοσμένες και πάντα πολλαπλασιάζονται ταχύτερα.

«Ακόμα κι αν επεκτείνουμε τα συμπεράσματά μας για 2,5 δισεκατομμύρια γενιές, δεν υπάρχει προφανής λόγος να υποθέσει κανείς ότι υπάρχει ανώτατο όριο» δηλώνει ο ερευνητής στο περιοδικό New Scientist.

Υπολογίζει μάλιστα ότι η αναπαραγωγική ικανότητα, ως μέτρο της εξέλιξης, αυξάνεται επ' άπειρον ακολουθώντας έναν εκθετικό νόμο, δηλαδή αυξάνεται αλλά με ολοένα μειούμενο ρυθμό. Με άλλα λόγια, η βελτίωση από τη μια γενιά στην επόμενη θα είναι πάντα μεγαλύτερη από ό,τι η βελτίωση στη μεθεπόμενη γενιά.

Η αλήθεια είναι πάντως ότι η έρευνα δεν είναι απαραίτητο να ευσταθεί σε άλλα, πολυκύτταρα είδη, τα οποία αναπαράγονται σεξουαλικά αντί ασεξουαλικά όπως τα βακτήρια. Θα είναι όμως δύσκολο να επιβεβαιωθούν τα ευρήματα σε πιο περίπλοκους οργανισμούς, δεδομένου ότι θα ήταν δύσκολο να συλλέξει κανείς δεδομένα για 50.000 γενιές.

Το πιθανότερο όμως είναι ότι, στη ματιά της Εξέλιξης, κανείς δεν είναι τέλειος.