Φάτε κόκκινα σταφύλια

Φάτε κόκκινα σταφύλια είναι το μυστικό της μακροζωίας: Σύμφωνα με ερευνητές του Τμήματος Ερευνών για την Ανθρώπινη Διατροφή του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, το κόκκινο χρώμα των φρούτων και λαχανικών σηματοδοτεί την παρουσία προστατευτικών για την υγεία ουσιών.

Όχι δεν έχουν άδικο, μια κόκκινη πιπεριά διαθέτει περισσότερη βιταμίνη C από ένα πορτοκάλι, οι τομάτες περιέχουν λυκοπένιο (ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό με αντικαρκινικές ιδιότητες, αλλά και με προστατευτική δράση έναντι των καρδιαγγειακών νοσημάτων).

...τα κόκκινα σταφύλια είναι πλούσια σε ρεσβερατρόλη (μια ουσία με αντιφλεγμονώδη δράση αλλά και ικανότητα μείωσης των επιπέδων χοληστερόλης στο αίμα) και τα παντζάρια περιέχουν νιτρικά άλατα τα οποία συμβάλλουν στη χαλάρωση των αιμοφόρων αγγείων και τη μείωση της αρτηριακής πίεσης.

Τα πειράματα που έχουν γίνει μέχρι τώρα σε ποντίκια δείχνουν παράταση της ζωής τους έως και 30% και προστασία από τις εκφυλιστικές ασθένειες. Ακούγεται σχεδόν σαν ψέμα, μπορούμε να απολαύσουμε όλα τα οφέλη από μια χαμηλή θερμιδικά δίαιτα, δηλαδή να προστατευθούμε απολύτως από ασθένειες και να έχουμε μακροζωία, αρκεί να πάρουμε ένα χάπι που ξεγελά το σώμα και νομίζει ότι ακολουθεί τέτοιου είδους διατροφή.

Χάπια που οι επιστήμονες ελπίζουν ότι θα έχουν τέτοια αποτελέσματα βρίσκονται ήδη στο πειραματικό στάδιο. Ακόμα και αν οι δοκιμές αποτύχουν, όπως συμβαίνει συνήθως, η ανάπτυξή τους δημιουργεί ελπίδες μεταξύ των ερευνητών βιολόγων ότι το γήρας δεν είναι αναπότρεπτο, ότι το σώμα διαθέτει την ικανότητα να αντιστέκεται στις ασθένειες και τη γήρανση.

Αυτή την αισιοδοξία, βέβαια, δεν τη μοιράζονται όλοι. Οι εξελικτικοί βιολόγοι, οι ειδικοί στη θεωρία της γήρανσης, υποστηρίζουν ότι η διάρκεια της ανθρώπινης ζωής δεν μπορεί να αλλάξει με γρήγορους και εύκολους τρόπους. Έχουν όμως σαστίσει από πειράματα στα εργαστήρια με δροσόφιλες και ποντίκια, στα οποία αυξήθηκε σημαντικά η διάρκεια ζωής μόνο με αλλαγές σε ένα γονίδιο.

Το μεγαλύτερο μέρος της προσοχής τραβά τα τελευταία χρόνια η σύγκλιση δύο ερευνητικών γραμμών: οι γονιδιακές αλλαγές και οι χαμηλές θερμιδικά δίαιτες. Σε αυτές τις δίαιτες, κάποια ποντίκια τρέφονται υγιεινά, προσλαμβάνουν όμως 30% λιγότερες θερμίδες από τα άλλα - και ζουν 30% ή 40% περισσότερο.

Για τους ανθρώπους μια τέτοιου είδους διατροφή είναι σχεδόν αδύνατη. Πρόσφατα όμως ανακαλύφθηκαν οι αλλαγές ενός γονιδίου, πολλές από τις οποίες περιλαμβάνονται στον σωματικό έλεγχο της ανάπτυξης, τον μεταβολισμό και την αναπαραγωγή. Έτσι φαίνεται ότι δείχνουν προς τις ίδιες βιοχημικές οδούς, μέσω των οποίων ο περιορισμός των θερμίδων παρατείνει τη διάρκεια ζωής.

Εάν οι επιστήμονες μπορούσαν να εντοπίσουν αυτές τις οδούς, θα μπορούσαν να παρασκευάσουν ένα φάρμακο που να τις κινητοποιεί - με μακροπρόθεσμα οφέλη. Τα ποντίκια που λαμβάνουν πολύ λίγες θερμίδες φαίνεται ότι προστατεύονται από εκφυλιστικές ασθένειεςένα φάρμακο που θα είχε την ίδια επίδραση στους ανθρώπους θα τους βοηθούσε να ζήσουν πολύ περισσότερα χρόνια ή τουλάχιστον καλύτερα.

Οι επιστήμονες ελπίζουν ότι αυτόν τον ρόλο μπορούν να τον παίξουν φάρμακα που αποκαλούνται ενεργοποιητές σιρτουίνης και μπορούν να «μιμηθούν» τη χαμηλή λήψη θερμίδων. Μεταξύ αυτών των φαρμάκων, πιο σημαντική θεωρείται η ρεσβερατρόλη, μια ουσία που βρίσκεται στη φλούδα των κόκκινων σταφυλιών και του κόκκινου κρασιού. Η ουσία αυτή δοκιμάζεται τώρα για τον διαβήτη και για άλλες ασθένειες.

Το «γαλλικό παράδοξο» και τα γονίδια: Οι ενεργοποιητές σιρτουίνης έχουν ισχυρές επιστημονικές διαπιστεύσεις. Προέκυψαν από την έρευνα που έκανε το 1991 ο Λέοναρντ Γκουαρέντε στο ΜΙΤ ενώ αναζητούσε στη μαγιά γονίδια που να παρατείνουν τη ζωή. Ανακάλυψε ένα τέτοιο γονίδιο που ονόμασε sir-2. Αργότερα αποδείχθηκε ότι άνθρωποι και ποντίκια έχουν αντίστοιχα γονίδια sirt, τα οποία παράγουν πρωτεΐνες που ονομάζονται σιρτουίνες. Αυτές μπορούν να εντοπίσουν τα ενεργειακά αποθέματα ενός κυττάρου και ενεργοποιούνται όταν τα αποθέματα είναι χαμηλά.

Οι επιστήμονες έψαξαν για μια ουσία που ενεργοποιεί τη σιρτουίνη και πρώτη στον κατάλογο τέθηκε η ρεσβερατρόλη, η οποία ήταν ήδη γνωστή από το λεγόμενο «γαλλικό παράδοξο», δηλαδή από το ότι οι Γάλλοι παρ΄ ότι ακολουθούν διατροφή υψηλή σε λιπαρά δεν μειώνεται η διάρκεια της ζωής τους. Παρά όμως τις υποσχέσεις και τις ισχυρές επιστημονικές ενδείξεις ότι η σιρτουίνη μπορεί να αλλάξει ριζικά το μέλλον μας, οι ειδικοί πρέπει να αποδείξουν ότι τα φάρμακα που έχουν κατασκευάσει βάσει αυτής της συλλογιστικής θα έχουν τα επιθυμητά αποτελέσματα στους ανθρώπους.