Για την ομορφιά

Η αρετή είναι σαν μια πολύτιμη πέτρα, που δείχνει καλύτερα σε ένα απλό κόσμημα και σίγουρα η αρετή είναι καλύτερη σε ένα σώμα που είναι καλοφτιαγμένο, αλλά χωρίς λεπτά χαρακτηριστικά, και επιβλητικό μάλλον παρά όμορφο. Ούτε παρατηρείται γενικά, ότι οι πολύ ωραίοι άνθρωποι διαθέτουν κατά τα άλλα εξαιρετική αρετή.

Είναι σαν η φύση να προσπάθησε περισσότερο να αποφύγει κάποιο λάθος, παρά να δημιουργήσει το τέλειο. Και γι’ αυτό αποδεικνύονται ικανοί, αλλά χωρίς μεγάλο και υψηλό πνεύμα, και μελετούν τους τρόπους συμπεριφοράς μάλλον, παρά την αρετή.

Αλλά αυτό δεν είναι πάντα αλήθεια διότι ο Αύγουστος Καίσαρ, ο Τίτιος Βεσπασιανός, ο Φίλιππος ο Ωραίος της Γαλλίας, ο Εδουάρδος Δ’ της Αγγλίας, ο Αλκιβιάδης των Αθηνών, ο Σάχης Ισμαήλ Σοφή της Περσίας, ήταν όλοι υψηλά και μεγάλα πνεύματα, και εν τούτοις οι ωραιότεροι άνδρες των καιρών τους.

Στην ομορφιά, τα χαρακτηριστικά έχουν μεγαλύτερη σημασία από το χρώμα, και μια ευγενική και ευχάριστη έκφραση είναι πιο σημαντική από τα χαρακτηριστικά. Αυτή είναι το σημαντικότερο μέρος της ομορφιάς, που ένας πίνακας δεν μπορεί να εκφράσει, κι όχι μόνο, αλλά ούτε καν μπορεί να διακρίνει κανείς, την πρώτη φορά που αντικρίζει το ζωντανό άνθρωπο.

Βλέπει κανείς πρόσωπα που, αν εξετάσεις τα χαρακτηριστικά τους ξεχωριστά, δεν θα βρεις ούτε ένα καλό, κι όμως όλα μαζί είναι ωραία. Αν είναι αλήθεια, ότι το κύριο μέρος της ομορφιάς είναι η ευγενική έκφραση, σίγουρα δεν είναι θαύμα που πρόσωπα μεγαλύτερης ηλικίας φαίνονται πολλές φορές πιο αξιαγάπητα: pulchrorum autumnus pulcher, διότι κανένας νέος άνθρωπος δεν μπορεί να θεωρηθεί ωραίος, παρά αν του συγχωρηθεί αυτό που του λείπει, και επιτραπεί στη νεότητά του να αναπληρώσει το έλλειμμα.

Η ομορφιά είναι σαν τα καλοκαιρινά φρούτα, που χαλάνε εύκολα, και δεν μπορούν να κρατήσουν και, ως επί το πλείστον, οδηγεί σε μια άσωτη νεότητα, και μια ωριμότητα λίγο αμήχανη: αλλ’ όμως, πάλι, σίγουρα, αν φωτίζει ένα πρόσωπο, κάνει τις αρετές να λάμπουν και τα ελαττώματα να ντρέπονται.

Απόσπασμα από το βιβλίο του Φράνσις Μπέικον, Τα Δοκίμια