Η πραγματική ελευθερία είναι ελευθερία από την εξάρτηση

Για να γίνει μια ριζική αλλαγή στο σημερινό πολιτισμό και στην κοινωνική δομή χρειάζεται καινούρια συνείδηση και μια εντελώς νέα ηθική. Κι αυτό είναι κάτι ολοφάνερο, φαίνεται ότι και οι αριστεροί και οι δεξιοί και οι ριζοσπάστες,το αγνοούν. Όλα τα δόγματα, όλες οι φόρμουλες, όλες οι ιδεολογίες, είναι μέρος της παλιάς συνείδησης. Είναι κατασκευάσματα της σκέψης που η δραστηριότητά της είναι ο τεμαχισμός-αριστερά, δεξιά, κέντρο.

Αυτή η δραστηριότητα οδηγεί αναπόφευκτα στην αιματοχυσία της δεξιάς ή της αριστεράς ή στον ολοκληρωτισμό. Αυτό είναι κάτι που συμβαίνει ολόγυρά μας. Βλέπει κανείς την αναγκαιότητα της κοινωνικής, οικονομικής και ηθικής αλλαγής, αλλά ανταποκρίνεται μέσα από την παλιά συνείδηση, όπου ο κύριος παράγοντας είναι η σκέψη.

Το χάος, η σύγχυση και η δυστυχία όπου έχουν πέσει οι άνθρωποι, είναι πράγματα που βρίσκονται μέσα στα όρια της παλιάς συνείδησης και χωρίς βαθιά αλλαγή αλλαγή αυτής της συνείδησης, κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα-πολιτική, οικονομική ή θρησκευτική-θα μας οδηγήσει στην αλληλοκαταστροφή και στην ερήμωση της γης. Αυτό είναι ολοφάνερο σε κάθε σώφρονα άνθρωπο.

Πρέπει να είναι κανείς φως του εαυτού του. Αυτό το φως είναι ο νόμος. Δεν υπάρχει άλλος νόμος. Όλοι οι άλλοι νόμοι κατασκευάζονται από τη σκέψη κι έτσι είναι αντιφατικοί και κομματιασμένοι. Να είναι κανείς το φως του εαυτού του σημαίνει να μην ακολουθεί το φως κάποιου άλλου, οσοδήποτε λογικό, ορθολογιστικό, ιστορικά δικαιωμένο ή πειστικό κι αν είναι. Δεν μπορείς να είσαι το φως του εαυτού σου αν βρίσκεσαι κάτω από τη σκοτεινή σκιά της αυθεντίας, του δόγματος, του συμπεράσματος.

Η ηθική δε φτιάχνεται από τη σκέψη. Δεν είναι αποτέλεσμα πιέσεων του περιβάλλοντος. Δεν ανήκει στο χτες, στην παράδοση. Η ηθική είναι παιδί της αγάπης και η αγάπη δεν είναι επιθυμία και ευχαρίστηση. Η σεξουαλική απόλαυση ή η απόλαυση των αισθήσεων δεν είναι αγάπη. (…)

Ελευθερία σημαίνει να είναι κανείς φως του εαυτού του. Μόνο τότε δεν είναι αφηρημένη έννοια, ταχυδακτυλουργία της σκέψης. Η πραγματική ελευθερία είναι ελευθερία από την εξάρτηση, την προσκόλληση, από την επιθυμία για εμπειρίες. 

Ελευθερία από την ίδια δομή της σκέψης σημαίνει ότι είναι κανείς φως του εαυτού του. Κάθε δραστηριότητα γίνεται κάτω από αυτό το φως κι έτσι δεν είναι ποτέ αντιφατική. Αντίφαση υπάρχει μόνο όταν αυτός ο νόμος, το φως, είναι κάτι χωριστό από την πράξη, όταν αυτός που πράττει είναι χωρισμένος από τις πράξεις του.

Τα ιδανικά, οι αρχές είναι η άγονη κίνηση της σκέψης και δεν είναι δυνατόν να συνυπάρχουν με αυτό το φως. Το ένα αναιρεί το άλλο. Αυτό το φως, αυτός ο νόμος, είναι τώρα κάτι χωριστό από σένα κι εκεί όπου υπάρχει ο παρατηρητής, αυτό το φως,αυτή η αγάπη δεν υπάρχει. Η δομή του παρατηρητή φτιάχνεται από τη σκέψη, η οποία δεν είναι ποτέ φρέσκια,ποτέ ελεύθερη. Δεν υπάρχει κανένα “πως” κανένα σύστημα, καμιά πρακτική. Υπάρχει μόνο το να βλέπεις, πράγμα που είναι και η πράξη.

Πρέπει να δεις αλλά όχι με τα μάτια κάποιου άλλου. Αυτό το φως, αυτός ο νόμος ,δεν είναι ούτε δικός σου ούτε κανενός άλλου.Υπάρχει μόνο φως. Αυτό είναι αγάπη. (24 Σεπτεμβρίου 1973)

“Το Ημερολόγιο” του Κρισναμούρτι