Η «διεστραμμένη» ταινία

Είπε το μυρμήγκι: «Ολοένα γυρνάμε από εδώ και από εκεί / και το μόνο που έχουμε βρει / είναι πως η άλλη πλευρά δεν είναι εκεί». Ο Αύγουστος Φερδινάνδος Μέμπιους γεννήθηκε το 1790 στη Γερμανία και πέθανε το 1868. Εμεινε σε μικρή ηλικία ορφανός από πατέρα και ύστερα από οικογενειακές πιέσεις άρχισε να σπουδάζει νομικά αλλά σύντομα, στη μέση του πρώτου έτους κιόλας, άλλαξε πεδίο σπουδών και ξεκίνησε στα Μαθηματικά.

Οταν τελείωσε, συνέχισε πανεπιστημιακή καριέρα στα Μαθηματικά αλλά και στην Αστρονομία. Το 1858 παρουσίασε τη «Λωρίδα Μέμπιους» με την παράδοξη παρατήρηση ότι πρόκειται για μια επιφάνεια με μία μόνο πλευρά. Εννοώντας ότι αν το ένα άκρο μιας ταινίας το γυρίσουμε κατά 180 μοίρες και το κολλήσουμε στο άλλο άκρο προκύπτει μια ταινία, η οποία φέρει το όνομά του, Μέμπιους. Για να καταλάβουμε την ιδιορρυθμία της, ο συγγραφέας Κλίφορντ Πικόβερ έχει στο βιβλίο του μια εικόνα όπου δύο καλλιτέχνες προσπαθώντας να βάψουν τη μία όψη της ταινίας κόκκινη και την άλλη πράσινη συναντούν δυσκολία.

Ξεκινώντας με το πινέλο στη μια όψη και διατρέχοντας την ταινία θα βρεθεί να έχουν βάψει με ένα μόνο χρώμα και τις δύο όψεις χωρίς να έχουν καταλάβει πότε βρέθηκαν και έβαψαν και την άλλη πλευρά. Ετσι λέμε ότι αν και ταινία έχει μία μόνον όψη. Αυτά βέβαια είναι αρκετά γνωστά. Ετσι για τον κάπως πιο προχωρημένο αναγνώστη το πραγματικό ενδιαφέρον αρχίζει από τη σελίδα 197. 

Και επί εκατό σελίδες πραγματικά ανοίγει το μυαλό του αναγνώστη, αφού ο συγγραφέας αναφέρεται εκεί στα παράλληλα Σύμπαντα, στη συμμετρία, σε χώρους με διαστάσεις περισσότερες από τρεις, στο σχήμα του Σύμπαντος, στις παραδοξότητες μιας φιάλης Klein. Επιπλέον υπάρχει κεφάλαιο που ασχολείται με τη λωρίδα Μέμπιους στη λογοτεχνία και στον κινηματογράφο, ενώ δίδονται και κάποιες ασκήσεις στα κεφάλαια, όπου ο αναγνώστης στο τέλος του βιβλίου μπορεί να βρει τις λύσεις τους.

Ο Κλίφορντ Πικόβερ έχει σπουδάσει Βιοχημεία και σήμερα είναι μέλος ερευνητικής ομάδας στα φημισμένα εργαστήρια Tomas Watson. Εχει στο όνομά του κατατεθειμένες διάφορες ευρεσιτεχνίες και γράφει σχεδόν ένα βιβλίο εκλαϊκευμένης επιστήμης τον χρόνο. Θεωρείται κορυφαίος συγγραφέας στο είδος του από τους άλλους και από τον εαυτό του. Αυτό το τελευταίο είναι φανερό και κάπως εκνευριστικό για τον αναγνώστη και η εισαγωγή του είναι φλύαρη. Το βιβλίο γράφτηκε το 2006 και η ελληνική έκδοσή του είναι επιμελημένη.

Κάποιες ελάχιστες γλωσσικές ή τυπογραφικές αβλεψίες έχουν παρεισφρήσει [ο εγγονός Μέμπιους αναφέρεται ως Πολ και Πάουλ, μπερδεύοντας για μια στιγμή τον αναγνώστη, κάπου υπάρχει το «η δισδιάσταση επιφάνεια μιας σφαίρας» (σελ. 209), ενώ θα έπρεπε να αποφεύγονται αδόκιμοι νεολογισμοί όπως αυτή η «δημοφιλία» αντί για τη λέξη δημοτικότητα κτλ.]. Το τελικό συμπέρασμα όμως είναι ότι πρόκειται για ένα πολύ καλό βιβλίο, χωρίς δυσνόητες εξισώσεις να δυσκολεύουν την ανάγνωσή του, το οποίο θα πλουτίσει τις γνώσεις όσων αναγνωστών ενδιαφέρονται για την εκλαϊκευμένη επιστήμη.

CLIFFORD PICKOVER "Η λωρίδα του Μέμπιους"