Αυτό που ξεχωρίζει τον άνθρωπο από το ζώο

Αυτό που ξεχωρίζει τον άνθρωπο από το ζώο και του δίνει περισσότερες δυνατότητες να επιβάλλει τη θέλησή του και να καθορίζει αυτός ο ίδιος την πορεία του στη ζωή είναι η διατήρηση της εμπειρίας, η επεξεργασία της και η γνώση. Χωρίς αυτήν την εσωτερική δυνατότητα θα ήταν αδύνατο να είναι άνθρωπος, όπως και αν ήταν οι βιολογικές προδιαγραφές του. Η σημασία αυτής της εσωτερικής δυνατότητας αναγνωρίζεται με κάποιο έμμεσο και επιπόλαιο τρόπο. Γι’ αυτό δεν αρέσει σε κανέναν να του αμφισβητούν τη διανοητική αποτελεσματικότητα, την ορθότητα των απόψεών του και την αξιοπιστία.

Ο εγωισμός πληγώνεται όταν αυτή η αμφισβήτηση γίνεται άμεσα ή έμμεσα στις καθημερινές σχέσεις μας με τους άλλους ανθρώπους. Καθημερινά γίνονται από τις πιο απλές παρεξηγήσεις έως και τα πιο απρόβλεπτα φονικά για ασήμαντους λόγους.

Πίσω από αυτά τα δυσάρεστα φαινόμενα των ανθρώπινων σχέσεων, που μας αποκαλύπτονται με διαφορετικούς τρόπους και λόγους, βρίσκεται η ίδια απειλή, η ίδια ευθιξία, ο ίδιος φόβος, η ίδια επιθυμία. Η επιθυμία του ανθρώπου να είναι ο κύριος της ζωής του, να αυτο-καθορίζει την πορεία του και να μην είναι όμηρος της τύχης. Αυτό δεν μπορεί να το επιτύχει χωρίς εμπειρία, χωρίς γνώση και έξυπνες κινήσεις, εκτός μόνο για λίγο σαν τα άλλα ζώα, με βίαιο τρόπο ή με το φόβο. Αυτό το γνωρίζει, προσέχει και αυτο-συγκρατείται… όχι πάντοτε επιτυχώς και αρκετά.

Εφόσον, λοιπόν, οι άνθρωποι θέλουν να είναι «έξυπνοι» και προσβάλλονται όταν τους αμφισβητούμε την επίγνωση του εαυτού τους και της πραγματικότητας, θα ήταν σκόπιμο να αποφεύγουμε να τους προκαλούμε και να τους αμφισβητούμε. Όταν, όμως, διαπιστώνουμε φαινόμενα συμπεριφοράς, νοοτροπία και απόψεις για σημαντικά ζητήματα σε καθαρή αντίθεση με την κοινή πραγματικότητα, την οποία δεν μπορούν να αποφύγουν, στην οποία βασίζονται για να μπορέσουν να ζήσουν και να ευτυχήσουν και την οποία επικαλούνται για να αποδείξουν τη λογική τους, τότε γιατί να απαγορεύεται να αποκαλύπτουμε τη δυσάρεστη αλήθεια; 

Γιατί θα προσβληθούν και θα θυμώσουν, όταν τους αποκαλέσουμε επιπόλαιους, ανόητους, μωρόμυαλους, ζώα με μνήμη, σκοταδιστές, παρανοϊκούς, βλαμμένους, χαμένους και όλο το σχετικό λεξιλόγιο;

«Έλλειψη θέλησης για φιλοσοφικές αναζητήσεις, αποπροσανατολισμός με την κατάχρηση της γλώσσας και της διάνοιας, εγωκεντρισμός, συνείδηση περιορισμένη στα πιο άμεσα αντιληπτά, έλλειψη συνειδητής αυτενέργειας για την εσωτερική ανέλιξη, διαστρεβλωμένη γνώση για τον εαυτό τους, για τον άνθρωπο, ευρύτερα για την κοινή πραγματικότητα, όλα αυτά γενικά, πηγαίνουν στο ίδιο πακέτο. Ποιο είναι το νόημα της καλοσύνης και της δικαιοσύνης και πώς είναι δυνατό να εκδηλώνονται χωρίς παρεκτροπές, όταν υπάρχει τέτοια άγνοια και αποπροσανατολισμός, τέτοια παράνοια;»

Κώστας Γ. Νικολουδάκης