Μη Αυτοεκτίμηση και Κατάθλιψη

«Εκτιμώ τον εαυτό μου» σημαίνει ότι έχω μια θετική εικόνα του εαυτού μου ως ένα άξιο, ικανό και αγαπητό άτομο. Πόσοι, αλήθεια νοιώθετε έτσι; Προβλήματα, όπως, άγχος, φόβος, ενοχές, έλλειψη ορίων στις ερωτικές σχέσεις, συγκρούσεις με το άλλο φύλλο, δυσκολία στην επικοινωνία με τα παιδιά, παχυσαρκία, και τόσα άλλα είναι συμπτώματα της χαμηλής αυτοεκτίμησης.

Αυτοεκτίμηση και κατάθλιψη: Αν και η χαμηλή εκτίμηση του εαυτού μας δεν καταλήγει υποχρεωτικά στην κατάθλιψη, έρευνες έχουν αποδείξει ότι συχνά πηγαίνουν χέρι – χέρι. Όλα τα άτομα που υποφέρουν από κατάθλιψη έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και όλα τα άτομα με τιμωρητική στάση απέναντι στον εαυτό τους τείνουν να παραιτούνται από την προσπάθεια να βελτιώσουν τη διάθεσή τους, μιας και παίρνουν ως δεδομένο ότι είναι ανίκανοι για κάτι τέτοιο.

Όταν η αυτοεκτίμηση απουσιάζει:  Όταν δεν εκτιμώ τον εαυτό μου, σαμποτάρω κάθε σχέση και επιλογή της ζωής μου.Δρω και σκέφτομαι αυτοκαταστροφικά. Μια γυναίκα που ποτέ δεν έμαθε να αγαπά και να αποδέχεται τον εαυτό της, δυσκολεύεται, για παράδειγμα, να ξεκινήσει ερωτικές σχέσεις (όλοι οι άντρες της μοιάζουν προβληματικοί, δεν βρίσκει άντρες για γνωριμία, οι άντρες την εγκαταλείπουν νωρίς σε μια σχέση κ.ά.). Άλλες φορές μια τέτοια γυναίκα μπορεί να εκδηλώσει την έλλειψη αυτοεκτίμησής της επιλέγοντας απορριπτικούς συντρόφους που την ακυρώνουν, την υποτιμούν, της εκμεταλλεύονται, την κακοποιούν σωματικά ή εμφανώς «ρουφούν» βάναυσα όλη της την ενέργεια. Αυτοί οι άντρες ονομάζονται «ενεργειακά βαμπιρ».

Ο, τι γυαλίζει δεν είναι χρυσός… Φυσικά δεν πρέπει να παραλείψουμε να αναφέρουμε το προφίλ ορισμένων «ψευτοδυνατών» ατόμων, που με τέχνη καμουφλάρουν την έλλειψη αυτοεκτίμησής τους. Είναι εκείνοι που κομπάζουν για τα κατορθώματά τους, διεκδικούν μόνιμα το ενδιαφέρον των άλλων, είναι υπεροπτικοί, μιλούν τακτικά για τις επιτυχίες τους και συχνά υποτιμούν τους άλλους. Μπορεί, για παράδειγμα, να έχουμε έναν εργασιομανή και επαγγελματικά πολύ επιτυχημένο άντρα, που να εκδηλώνει τη χαμηλή του αυτοεκτίμηση στον τομέα των ερωτικών σχέσεων.

Ένας τέτοιος άντρας αποφεύγει να συνδέεται ερωτικά για μεγάλα χρονικά διαστήματα, φοβάται τη δέσμευση, πανικοβάλλεται, προτιμά τις διπλές σχέσεις, εγκαταλείπει τις συντρόφους του, είναι μυστικοπαθής και απόμακρος και συχνότατα οι σύντροφοί του παραπονούνται για έλλειψη φροντίδας και επικοινωνίας. Με άλλα λόγια, συχνά πίσω από τη διαρκή αγωνία ενός ατόμου να αποδείξει την αυτοαξία του, κρύβεται μια βαθύτατη αίσθηση ανεπάρκειας.

Αγάπα τον εαυτό σου! Η αυτοεκτίμηση είναι η πιο καθοριστική κινητήριος δύναμη στη ζωή. Είναι το σημαντικότερο «καύσιμο» για την ψυχική μας υγεία, και βέβαια καθορίζει όλους τους τομείς της ζωής. Όταν η αυτοεκτίμησή μας είναι υψηλή εργασιακά παράγουμε περισσότερο, συνδεόμαστε ερωτικά καλύτερα, διεκδικούμε καλύτερης ποιότητας σεξ, είμαστε ποιο αποτελεσματικοί και τρυφεροί γονείς, διατηρούμε ισχυρότερες φιλίες. Όσοι αγαπούν και εκτιμούν τον εαυτό τους, δεν σημαίνει ότι νοιώθουν πάντα ικανοί και υπέροχοι. Συχνά μπορεί να αμφισβητήσουν τον εαυτό τους ή να νιώσουν αβεβαιότητα για μια επιλογή που θα κάνουν. 

Το σίγουρο είναι ότι όλα αυτά δεν κλονίζουν τη γενικότερη αίσθηση επάρκειας που νιώθουν. Εκείνος που νιώθει αυτοεκτίμηση, είναι έτοιμος να διδαχθεί από τα λάθη του, δεν διαλύεται όταν δέχεται την κριτική των άλλων, δεν αποθαρρύνεται από τα εμπόδια που παρουσιάζονται στη ζωή. Επίσης, είναι ανοιχτός και επικοινωνιακός, δέχεται με χαρά τη βοήθεια των άλλων, θεωρεί όταν αξίζει την αγάπη των ανθρώπων γύρω του και δεν νιώθει τρόμο στην ιδέα της αποτυχίας.

Ο άνευ όρων θαυμασμός του εαυτού, κατασκευάζει μια ευάλωτη ψευτο-αυτοεκτίμηση. 

Η αληθινή αυτοεκτίμηση απαιτεί ειλικρινή αντίληψη των δυνατοτήτων αλλά και αποδοχή των αδυναμιών. Μπορεί να είστε πολύ ικανοί στα μαθηματικά, αλλά αδύναμοι στο γραπτό λόγο και το αντίστροφο. Εντοπίστε τη δυνατότητά σας, χαρείτε για αυτή και αποφύγετε να νιώσετε «αποτυχημένοι» για την αδυναμία σας.

Συγχωρείστε τον εαυτό σας για πιθανόν άστοχες επιλογές του παρελθόντος και δείτε τις σαν ευκαιρίες για μάθηση και αυτοεξέλιξη. Κερδίζοντας την εσωτερική μάχη της αυτοεκτίμησης, είναι σαν να κερδίζετε τη μάχη με τις μεγαλύτερες χαρές της ζωής. Θέλετε να είστε ο νικητής;

Μπορείς να χτίσεις τη αυτοεκτίμηση όταν…σταματήσεις να κριτικάρεις αρνητικά τον εαυτό σου για κάθε λάθος ή παράλειψη σταματήσεις να σκέφτεσαι συνεχώς το χειρότερο επιβραβεύεις τον εαυτό σου για κάθε καλή προσπάθεια που έκανες  επιτρέψεις στον εαυτό σου να μην ντρέπεται να ζητήσει βοήθεια από τους άλλους όταν χρειάζεται αντιμετωπίσεις με επιείκεια και αγάπη όλα τα αρνητικά σου χαρακτηριστικά φροντίζεις συστηματικά το σώμα σου συνειδητοποιήσεις ότι σε κάθε περίπτωση που θεωρείς ότι ήσουν «λάθος», «αποτυχημένος/η ή ανεπαρκής, συγχωρήσεις τον εαυτό σου και συνειδητοποιήσεις ότι έκανες ό,τι καλύτερο μπορούσες σύμφωνα με τις δυνατότητες και την συνειδητότητα που είχες τότε.
* Φαίδρα Λογοθέτη, PhD.

Δέκα τρόποι για να αυξήσετε την αυτοπεποίθηση σας.

1. Χαλαρώστε με ασκήσεις αναπνοής ή απλά ακούστε την αγαπημένη σας μουσική δημιουργώντας όμορφες εικόνες στο μυαλό σας.

2. Θέστε ρεαλιστικούς στόχους και επιδιώξετε μεθοδικά και οργανωμένα να τους πετύχετε. Αν θεωρείτε επιτυχία μόνο την επίτευξη υψηλών στόχων μπορεί εύκολα να απογοητευτείτε.

3. Βάλτε προτεραιότητες στην καθημερινή σας εργασία. Δεν μπορείτε να τα προλάβετε όλα!

4. Προσπαθήστε να επιλύετε τα προβλήματα αμέσως μόλις εμφανίζονται. Μην τα κρύβετε και τα αφήνετε να διογκώνονται.

5. Μάθετε να λέτε όχι! Μην αναλαμβάνετε περισσότερες ευθύνες από όσες μπορείτε να διεκπεραιώσετε.

6. Αποδεχτείτε ότι δεν μπορείτε να ελέγχετε όλες τις καταστάσεις γύρω σας. Αυτό που σίγουρα μπορείτε είναι να ελέγχετε τις αντιδράσεις σας.

7. Εκφράστε με ειλικρίνεια τους προβληματισμούς σας στα αγαπημένα σας πρόσωπα. Θα λειτουργήσει ευεργετικά!

8. Φροντίστε τη διατροφή σας. Αποφύγετε διεγερτικές ουσίες, όπως η καφεΐνη και τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη, αλάτι, αλεύρι, κορεσμένα λίπη. Φροντίζοντας το σώμα σας ηρεμείτε και το μυαλό σας.

9. Γυμναστείτε! Θα σας βοηθήσει να εκτονώσετε τη σωματική ένταση και θα καταπραΰνει τα σωματικά συμπτώματα του άγχους.

10. Διατηρήστε την αίσθηση του χιούμορ. Το γέλιο απελευθερώνει ενδορφίνες που ελαχιστοποιούν τα επίπεδα ορμονών του στρες.