Αυταπάτη, αυτός που Απατά Εαυτόν

Μια αυταπάτη ορίζεται συνήθως ως μια σταθερή ψεύτικη πεποίθηση και χρησιμοποιείται στην καθημερινή γλώσσα για να περιγράψει μια πεποίθηση που προέρχεται, είτε ψεύτικη, φαντασιόπληκτη είτε από εξαπάτηση.

Στην ψυχιατρική, ο καθορισμός είναι απαραιτήτως ακριβέστερος και υπονοεί ότι η πεποίθηση είναι παθολογική (το αποτέλεσμα μιας ασθένειας ή μιας διαδικασίας ασθένειας).

Ως παθολογία είναι ευδιάκριτο από μια πεποίθηση βασισμένη στις ψεύτικες ή ελλιπείς πληροφορίες ή ορισμένα αποτελέσματα της αντίληψης που θα καλούνταν πιο κατάλληλα ένα apperception ή μια παραίσθηση.


Οι αυταπάτες εμφανίζονται χαρακτηριστικά στα πλαίσια της νευρολογικής ή διανοητικής ασθένειας, αν και δεν είναι δεμένες σε οποιαδήποτε ιδιαίτερη ασθένεια και έχουν βρεθεί για να εμφανίζονται στα πλαίσια πολλών παθολογικών κρατών (και φυσικός και διανοητικός). Εντούτοις, είναι ιδιαίτερα σημαντικοί διαγνωστική στις ψυχωτικές αναταραχές και ιδιαίτερα στη σχιζοφρένεια και τη διπολική διαταραχή.

Αν και οι μη συγκεκριμένες έννοιες της τρέλας ήταν συζητήσιμες για αρκετές χιλιάδες έτη, ο ψυχίατρος και ο φιλόσοφος Karl Jaspers ήταν οι πρώτοι για να καθορίσουν τα τρία κύρια κριτήρια για μια πεποίθηση που θεωρείται κάπιος απατηλός στη γενική ψυχοπαθολογία . Αυτά τα κριτήρια είναι:

    > δογματισμός (που κρατιέται με απόλυτη πεποίθηση)

    > αδιόρθωτο (μη μεταβλητό με τον εξαναγκασμό του αντεπιχειρήματος ή της απόδειξης στο αντίθετο, όπως στις θρησκείες)

    > αδύνατο ή αναλήθεια του περιεχομένου (αδικαιολόγητο, παράξενο ή προφανώς αναληθές)

Αυτά τα κριτήρια συνεχίζονται ακόμα στη σύγχρονη ψυχιατρική διάγνωση. Στο πιο πρόσφατο διαγνωστικό και στατιστικό εγχειρίδιο των διανοητικών διαταραχών, μια αυταπάτη ορίζεται ως: 

Μια ψεύτικη πεποίθηση βασισμένη στο ανακριβές συμπέρασμα για την εξωτερική πραγματικότητα που είναι σταθερά συνεχής παρά αυτό που σχεδόν καθένας θεωρεί αλλιώς και παρά αυτά που αποτελεί την αναμφισβήτητα και προφανή απόδειξη ή τα στοιχεία στο αντίθετο. Ακριβώς όπως στις θρησκείες.

Η πεποίθηση είναι κάτι που γίνεται αποδεκτό συνήθως, από πολλά άλλα μέλη του πολιτισμού ή της υποομάδας του προσώπου (π.χ.,  ένα άρθρο της θρησκευτικής πίστης). 

Αυταπάτη είναι 

    Να πιστεύεις ότι η Γραμμή ΟΑΣΘ 666 καταλήγει στον παράδεισο.
    Να πιστεύεις ό,τι υπάρχει παράδεισος ή κόλαση.

    Να νομίζεις ότι το αυγό έχει κάποια σχέση με το αβγοτάραχο.

    Να θεωρείς ότι οι αριθμοί συγγενεύουν με το δυαδικό σύστημα.

    Να πιστεύεις ότι στη Θεσσαλονίκη θα σταματήσουν κάποτε να πίνουν φραπέ.

    Να πιστεύεις ότι με Λίνουξ θα δεις κάποτε την πραγματική Μπλε οθόνη του θανάτου.

    Να πιστεύεις ότι ορίζεται η έννοια του χρόνου στο πρόβλημα "Αποπληρωμή του χρέους".

    Να πιστεύεις ότι μπορεί να βρεθεί μονάδα μήκους στο πρόβλημα "επιμήκυνση του χρόνου".