Παρασκευή 14 Μαρτίου 2014

Πως; Ο δημόσιος χώρος δεν μας ανήκει;

Το δικαίωμά μας στη διαμαρτυρία πνίγεται σε όλη την Ευρώπη - εκτός αν είσαι πλούσιος, διαφημιστής ή θαυμαστής της όπερας.

Μέχρι τα τέλη του 19ου αι. το μεγαλύτερο μέρος της πόλης μας ανήκε σε γαιοκτήμονες. Οι πλατείες ήταν αποκλεισμένες, οι κεντρικοί δρόμοι γεμάτοι διόδια. Οι άπλυτοι (Τhe Great Unwashed, η λαϊκή τάξη), πολλοί από τους οποίους είχαν εκδιωχθεί από την επαρχία λόγω της περίφραξης και ιδιωτικοποίησης κοινόχρηστων ως τότε χώρων και εκτάσεων, ήταν επίσης αποκλεισμένοι και από τα επιθυμητά σημεία της πόλης. Οι κοινωνικοί μεταρρυθμιστές και τα δημοκρατικά κινήματα διέλυσαν τους φραγμούς και ο δημόσιος χώρος έγινε δικαίωμα και όχι προνόμιο. Όμως ο κοινωνικός αποκλεισμός ακολουθεί την ανισότητα όπως η μέρα τη νύχτα, και τώρα, με ελάχιστο δημόσιο διάλογο, τα κέντρα των πόλεών μας ιδιωτικοποιούνται ή έστω ημι-ιδιωτικοποιούνται ξανά.


Οι πόλεις μας μετατρέπονται από τις εταιρείες που τα διαχειρίζονται σε άψυχες, μουντές, παστεριωμένες «πιάτσες» στις οποίες πλαστικοί αστυνομικοί τσουβαλιάζουν οποιονδήποτε χαζολογάει χωρίς την πρόθεση να ψωνίσει. Η ζωή σε αυτούς τους δρόμους συρρικνώνεται σε έναν κόσμο καταναλωτισμού, συμμόρφωσης και ατομικισμού, στην οποία τίποτα απρόβλεπτο ή ανησυχητικό δεν συμβαίνει.

Έναν κόσμο ασφαλή για την πώληση βουνών από άχρηστα σκουπίδια σε γαλήνιους καταναλωτές. Αυθόρμητες συναθροίσεις οποιουδήποτε άλλου είδους -άναρχες, κεφάτες, ανοιχτές, αντιπολιτευτικές- απαγορεύονται. Νέοι, άστεγοι, και εκκεντρικοί άνθρωποι, είναι στα μάτια αυτών που προασπίζονται αυτή τη νεκροζώντανη, εξομαλυσμένη εκδοχή δημόσιας τάξης, ένοχοι μέχρι αποδείξεως του εναντίου.

Πλέον, αυτό το θλιβερό ήθος τρυπώνει και σε χώρους που δεν είναι φαινομενικά ιδιοκτησίες ή υπό τον έλεγχο εταιριών. Επιβάλλεται λιγότερο από φραγμούς και πύλες (που όμως επανεμφανίζονται), και περισσότερο από νομικά μέσα, τα οποία χρησιμοποιούνται για να αποκλείσουν ή να ελέγξουν την ολοένα διευρυνώμενη κατηγορία των ανεπιθύμητων.

Τα νέα μέτρα και οι εντολές «διάλυσης» δημιουργούν ένα σύστημα στο οποίο οι αρχές μπορούν να αποτρέψουν τον οποιοδήποτε από το να κάνει λίγο πολύ το οτιδήποτε. Αλλά δεν θα χρησιμοποιηθούν εναντίον οποιουδήποτε. Οι διαφημιστές που προκαλούν μπόλικη ενόχληση δεν έχουν τίποτα να φοβηθούν. Ούτε οι λάτρεις της όπερας που καταλαμβάνουν τα πεζοδρόμια του Covent Garden. Την ενόχληση την προκαλούν οι νέοι, οι «περίεργοι», οι υποδεέστεροι, οι αμφισβητίες των ισχυρισμών της εξουσίας.

Οι νόμοι αυτοί θα χρησιμοποιηθούν για την εξάλειψη της πολυφωνίας και της διαφορετικότητας, το σβήσιμο της φωνής των νέων. Οι νόμοι αυτοί θα χρησιμοποιηθούν προκειμένου να διωχθούν τα παιδιά για το έγκλημα του να είναι νέα και να μετατρέψουν τον δημόσιο χώρο σε έναν αποκλειστικό πολιτισμό παραγωγής χρημάτων, ελεγχόμενο, ομογενοποιημένο, απαθή και μειλίχιο. Για μια κυβέρνηση που αντιπροσωπεύει τους γέρους και τους πλούσιους κάτι τέτοιο πρέπει να μοιάζει με τον παράδεισο.

>Το κείμενο αποτελείται από αποσπάσματα ενός άρθρου του George Monbiot που δημοσιεύτηκε στον Guardian με αφορμή το νέο νομοσχέδιο που κατατέθηκε στη βουλή των Λόρδων ονόματι I.P.N.A.S. (Ιnjunctions to prevent nuisance and annoyance, Νομοθετήματα για την αποτροπή αντικοινωνικών συμπεριφορών), σχεδιασμένο να επιτρέπει ασφαλιστικά μέτρα εναντίον οποιουδήποτε άνω των 10 ετών που «έχει εμπλακεί ή σχεδιάζει να εμπλακεί σε ενέργειες που μπορεί να προκαλέσουν ενόχληση, προσβολή ή εκνευρισμό σε οποιοδήποτε πρόσωπο».

Το νομοσχέδιο αυτό εισάγει επίσης τις «εντολές προστασίας του δημόσιου χώρου» Public Space Protection Orders (PSPOs), οι οποίες μπορούν να αποτρέψουν οποιονδήποτε ή ένα είδος ανθρώπων από το να κάνουν συγκεκριμένα πράγματα σε συγκεκριμένους χώρους. Δημιουργεί νέες εξουσίες διάλυσης συγκεντρώσεων, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν από την αστυνομία για να αποκλείσουν τον κόσμο από κάποια περιοχή (δεν υπάρχει όριο στο μέγεθος ), άσχετα από το αν έχουν διαπράξει αδίκημα η όχι. Μετά τις αντιδράσεις που προκάλεσε ο νόμος απορρίφθηκε από τη βουλή των Λόρδων και κατατέθηκε διορθωμένος. Αναμένουμε.

Φωτογραφία Eos Aurora