Τρίτη 3 Δεκεμβρίου 2013

Οι «μάγισσες» στο Βυζάντιο

Το άκουσμα τους και μόνο έκανε ολόκληρη την βυζαντινή κοινωνία να τρέμει από φόβο και τις μητέρες να κρύβουν τα ανήλικα παιδιά τους για να μην τα «αρπάξουν», ενώ οι άνδρες οργάνωναν «κυνήγι» εναντίον τους, προκειμένου να απαλλαχθούν από την «κατάρα» τους. Πρόκειται για τις «μάγισσες» στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, οι οποίες αν και θεωρούνταν απειλή για την ομαλότητα, επί της ουσίας ήταν τα θύματα του ρατσισμού και του σεξισμού που επικρατούσε.

Αυτό τουλάχιστον υποστηρίζει ο καθηγητής Αγγλικής και Μεσαιωνικής Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο της Βόρειας Ντακότα, ο Ανταμ Γκολντγουιν ο οποίος μιλώντας στα Νέα εξηγεί ποιες ήταν οι «μάγισσες» και γιατί έπεφταν θύματα άγριας βίας.

«Οι μάγισσες, τουλάχιστον αυτές που παρουσιάζονται στα μυθιστορήματα του 13ου και του 14ου αιώνα, είναι πλάσματα μυθικά που ελέγχουν ολοκληρωτικά την φύση και τις δυνάμεις της προς όφελος των ανδρών πρωταγωνιστών. Ποτέ για το δικό τους καλό. Ακόμα και εάν το επιθυμούν, αυτό στην πράξη αποδεικνύεται αδύνατο», εξηγεί ο Γκολντγουιν και συνεχίζοντας κάνει μια περιγραφή των μαγισσών:

«Είναι πάντα γυναίκες, άσχημες, μεγάλες σε ηλικία και άτομα του περιθωρίου χωρίς δικαιώματα. Δεν έχουν επομένως καμία ομοιότητα με τους πρωταγωνιστές των μυθιστορημάτων που ανήκουν κατά κανόνα σε ανώτερες κοινωνικά τάξεις».

Ο σεξισμός και ο ρατσισμός που επικρατούσε όσον αφορά τις «μάγισσες», αρχίζει από την ελληνική μυθολογία, όπου η Μήδεια και άλλες «μάγισσες» ήταν χρήσιμες μόνο στο να παράσχουν βοήθεια στους άνδρες- πρωταγωνιστές και στη συνέχεια αντιμετωπίζονται ως αχρείαστες, με τον Γκόλντγουιν να σχολιάζει την σεξιστική οπτική που επικρατούσε στην κοινωνία, αλλά και την λογοτεχνία της βυζαντινής περιόδου λέγοντας: «Το προς τα που θα γείρει η ζυγαριά συνδέεται με τον σεξισμό. Το να σκοτωθεί ή να απαγχονιστεί μια ηλικιωμένη και φτωχή μάγισσα λίγο ένοιαζε τους αναγνώστες της εποχής, στην πλειονότητα τους άνδρες. Οι μάγισσες ήταν λιγότερο ανθρώπινα όντα από τους αριστοκράτες, γι αυτούς η ζωή τους δεν είχε την ίδια αξία με την δική τους», σημειώνει.

Δεν υπάρχουν σχόλια: